ఉత్తర్‌ప్రదేశ్‌లోని పిపర్‌హవా ప్రాంతంలో 1898లో చేపట్టిన తవ్వకాల్లో బుద్ధుని పవిత్ర అవశేషాలు బయటపడ్డాయి. ఇవి బ్రిటిష్ పరిపాలన కాలంలో భారత్‌ నుంచి తరలిపోయాయి. ప్రస్తుతం బుద్ధుని పవిత్ర అవశేషాలు 127 ఏళ్ల తర్వాత స్వదేశానికి తిరిగి వచ్చాయి. దీనిపట్ల ప్రధాన మంత్రి నరేంద్ర మోదీ హర్షం వ్యక్తం చేశారు. ఇది మన దేశ సాంస్కృతిక వారసత్వానికి సంతోషకరమైన రోజుగా మోదీ పేర్కొన్నారు.
బుద్ధుని పవిత్ర పిపర్‌హవా అవశేషాలు 127 ఏళ్ల తర్వాత తిరిగి మన భారత్‌కు తీసుకురావడం దేశవాసులందరికీ ఎంతో గర్వకారణం అని ఆయన పేర్కొన్నారు. ఈ అవశేషాలు 1898లో వెలుగులోకి వచ్చాయి. కానీ.. బ్రిటీష్‌ వలసపాలనలో మనదేశం నుంచి వేరే ప్రాంతానికి వాటిని తరలించారు.
ఈ ఏడాది ప్రారంభంలో ఓ అంతర్జాతీయ వేలంలో అవి దర్శనమిచ్చాయి. దీంతో వాటిని తిరిగి స్వదేశానికి తీసుకొచ్చేందుకు చర్యలు చేపట్టాం. ఇందులో భాగమైన వారందరికి అభినందనలు’’ అని ప్రధాని మోదీ ఎక్స్‌లో ట్వీట్‌ చేశారు.
కాగా ఈ అవశేషాలను మొదట 1898లో ఉత్తరప్రదేశ్‌లోని ప్రస్తుత సిద్ధార్థ్‌నగర్ జిల్లాలోని పిప్రాహ్వా స్థూపం నుండి వెలికితీశారు. ఈ ప్రదేశం బుద్ధుని మాతృభూమి అయిన పురాతన కపిలవస్తులో భాగమని విస్తృతంగా నమ్ముతారు.
స్వాధీనం చేసుకున్న అవశేషాలలో ఎముక శకలాలు, స్ఫటిక పేటికలు, బంగారు ఆభరణాలు, సాంప్రదాయ బౌద్ధ ఆచారంలో భాగంగా స్థూపంలో ఉంచబడిన ఇతర కానుకలు ఉన్నాయి. పేటికలలో ఒకదానిపై ఉన్న బ్రాహ్మి శాసనం అవశేషాలను నేరుగా బుద్ధునికి అనుసంధానిస్తుంది.
ఈ నిక్షేపణను బుద్ధుని స్వంత బంధువులైన శాక్య వంశానికి ఆపాదిస్తుంది. 1899లో చాలా అవశేషాలను కోల్‌కతాలోని ఇండియన్ మ్యూజియంకు అప్పగించినప్పటికీ, తవ్వకాన్ని పర్యవేక్షించిన బ్రిటిష్ వలస అధికారి విలియం క్లాక్స్టన్ పెప్పే కుటుంబం ఒక భాగాన్ని తన వద్ద ఉంచుకుంది.
కాలక్రమేణా, ఈ సంవత్సరం ప్రారంభంలో జరిగిన అంతర్జాతీయ వేలంలో కనిపించే వరకు ఆ అవశేషాలను ప్రైవేట్ ఆధీనంలో ఉంచారు. భారత చట్టం ప్రకారం 'AA' పురాతన వస్తువులుగా వర్గీకరించబడిన ఈ అవశేషాలను విక్రయించడం లేదా ఎగుమతి చేయడం సాధ్యం కాదు.
సోథెబీస్ వేలాన్ని ఆపడానికి సాంస్కృతిక మంత్రిత్వ శాఖ వెంటనే జోక్యం చేసుకుంది. సమన్వయంతో కూడిన దౌత్య, చట్టపరమైన ప్రయత్నాలతో, భారతదేశం వేలాన్ని విజయవంతంగా నిలిపివేసి, అవశేషాలను తిరిగి ఇచ్చేలా చూసింది.
