శృంగారం. దీనిని మించిన మధురానుభూతి మరొకటి లేదంటారు వాత్సాయనుడు. మనిషి జీవితంలో శృంగారానికి గొప్ప స్థానం ఉంది. శృంగారం లేనిదే మానవ జీవితం లేదు. రోజూ ఉల్లాసంగా పనిచేయాలన్నా స్త్రీపురుషులు శృంగారంలో పాల్గొంటే ఆ ఉత్సాహమే వేరని చెప్తారు. అయితే ఈ మధ్యకాలంలో చాలామంది శృంగారంలో వీకైపోతున్నారు. దీనికి మాత్రం ముఖ్య కారణాలు సిగరెట్, మద్యపానం. ఈ రెండు శృంగార సామర్థ్యాన్ని చంపేస్తాయి.