కార్తీక మాసంలో కొన్ని పదార్థాలను తినవచ్చు కొన్నింటిని తినకూడదని శాస్త్రం చెబుతోంది. ముఖ్యంగా ఆరోగ్యం, నియమాల ప్రకారం కార్తీక మాసంలో శరీరాన్ని శుద్ధి చేయడానికి, చలి కాలానికి సిద్ధం చేయడానికి తేలికపాటి, సాత్విక ఆహారం తినడం మంచిది. ఈ మాసంలో పూర్తిగా సాత్విక (శాకాహారం) భోజనం మాత్రమే తీసుకోవాలి. మాంసాహారం, ఉల్లిపాయలు, వెల్లుల్లి వంటి తామస గుణాలు పెంచే ఆహారాన్ని పూర్తిగా నిషేధించడం ఉత్తమం.
పాలు, పెరుగు, నెయ్యి వంటి పాల పదార్థాలను తీసుకోవడం ఆరోగ్యకరం. పెరుగును మధ్యాహ్నం మాత్రమే తీసుకుంటారు, రాత్రి పూట నిషేధం. కార్తీక మాసంలో ఉసిరి చెట్టుకు, ఉసిరి కాయలకు చాలా ప్రాధాన్యత ఉంది. ఉసిరి కాయలను ఆహారంలో చేర్చుకోవడం లేదా ఉసిరి నీటితో స్నానం చేయడం ఆరోగ్యానికి మంచిదని అంటారు. ఉసిరిలో విటమిన్-సి పుష్కలంగా ఉంటుంది, ఇది రోగనిరోధక శక్తిని పెంచుతుంది.
పప్పు ధాన్యాలు, కూరగాయలు తీసుకోవచ్చు. కందులు, పెసలు, సెనగలు వంటి పప్పు ధాన్యాలతో చేసిన వంటకాలు తీసుకోవచ్చు. సాధారణంగా దొరికే ఆకుకూరలు (పాలకూర, తోటకూర తప్ప), దుంపలు లేని కూరగాయలు తీసుకోవడం మంచిది. ఉపవాసం పాటించే రోజుల్లో లేదా సాధారణ రోజుల్లో కూడా ఉప్పు వినియోగాన్ని వీలైనంత వరకు తగ్గించడం మంచిది. నియమాలను పాటించేవారు ఆహారంలో తేనెను చేర్చుకోవచ్చు.
కార్తీక మాసంలో తినకూడని ఆహార పదార్థాలు ఏమిటంటే... ఈ మాసంలో వంకాయను తినకూడదు అని గట్టి నియమం ఉంది. నలుగురు లేదా అంతకంటే ఎక్కువ మంది కలిసి వండిన భోజనాన్ని ఈ నెలలో తినకూడదని చెబుతారు. మాంసాహారం నిషిద్ధం. ఈ నెలలో కొన్ని రకాల ఆకుకూరలు... ముఖ్యంగా పాలకూర, తోటకూరతో పాటు నల్ల నువ్వులు తినడం నిషేధించబడింది.
కార్తీక మాసంలో ముఖ్యంగా ఉదయాన్నే నదీ స్నానం, దీపారాధన, శివ-కేశవుల పూజలు, ఉపవాసాలు ఉంటాయి. కఠిన ఉపవాసాలు పాటించేవారు కేవలం పాలు, పండ్లు మాత్రమే తీసుకుంటారు. ఏదైనా ఆరోగ్య సమస్యలు ఉన్నవారు లేదా గర్భిణీ స్త్రీలు కఠిన నియమాలను పాటించే ముందు వైద్యులు, కుటుంబ పెద్దల సలహా తీసుకోవడం తప్పనిసరి.
